Alzheimer Farkındalık Ayı

Halk arasında bunama olarak bilinen demans unutkanlığı ortaya çıkaran hastalıkların genel adıdır. Birçok demans şekli vardır ve Alzheimer hastalığı ise en sık görülen demans tipidir. Tüm dünyada yaklaşık 50 milyon, Türkiye’de ise 600 bin ila 1 milyon arasında Alzheimer hastası olduğu tahmin ediliyor. Alzheimer hastalığı yaşlı insanlarda daha sık görülüyor. Öyle ki 80 yaş üstünde Alzheimer hastalığı görülme ihtimali %50 yani bu yaş grubundaki her iki kişiden biri Alzheimer hastası. Alzheimer hastalığının ileri yaş ile sıklığı arttığı ve tüm dünyada beklenen yaşam süresi uzadığı için önümüzdeki yıllarda sıklığının giderek artacağı düşünülüyor.

Samsun Üniversitesi Tıp Fakültesi  Nöroloji Anabilim Dalı ve Samsun Eğitim ve Araştırma Hastanesi Öğretim Üyelerinden Dr. Öğretim Üyesi Hasan Doğan, Ekim ayının Alzheimer Farkındalık Ayı olması nedeniyle önemli bilgiler verdi;

Alzheimer hastalığı başta bellek olmak üzere, tüm bilişsel fonksiyonları etkiler. Öncelikli olarak “yeni bilgileri öğrenme güçlüğü” vardır. Dolayısıyla kişi eski yaşanmışlıklarını daha kolay hatırlarken yakın zamanda yaşanan şeyleri hatırlamakta güçlük çeker. Hastalık ilerledikçe karar vermede güçlük, kelime bulma güçlüğü, hesap yapmakta zorluk, kişilik değişiklikleri, kaybolmalar, eskiden kolaylıkla yapabildiği işlerde yapma zorlukları başlar. Hastanın farkında olmadığı aynı soruları tekrar tekrar sorma, yakın geçmişi unutma, hesap yapma bozuklukları dolayısıyla ile para hesabında karışıklıkların olması hastalardan önce hasta yakınlarının dikkatini çekiyor ve birçok hasta bu şekilde hastaneye başvuruyor.

ALZHEIMER HASTALIĞI TANISI NASIL KONUYOR ?

Alzheimer hastalığının tanısı, şüphelenilen hastaya yapılan muayene, bellek testleri, beyin görüntülemeleri ve ek laboratuvar testleri sonucunda konulur. Tanı sonrası uzun ve zorlu bir süreç başlıyor. Maalesef Alzheimer hastalığı ilerleyici bir hastalık ve hastalık giderek daha fazla yardıma ihtiyaç duyulan farklı evrelere doğru seyrediyor. Hastalığın erken döneminde kişiler bağımsız olarak veya ufak yönlendirmeler ile günlük işlerini halledebilirken; orta evrelerde hastanın güvenliği ve günlük yaşam aktiviteleri için ciddi yardımlar gerekebiliyor, ileri evrelerde ise yeme ve yutma güçlükleri, yürüme güçlükleri ve yatağa bağımlılık gelişebiliyor. Günümüzde halen ülkemizde onaylı Alzheimer hastalığını tamamen düzeltecek bir tedavi bulunmuyor. Bazı ilaçlarla bilişsel fonksiyonlardaki kötüleşme yavaşlatılabiliyor. Bu hastalıkla ilgili aşı çalışmaları denenmekte ama faydası gösterilen yeni bir tedavi halen bulunamamıştır.

ALZHEIMER RİSK FAKTÖRLERİ

Tüm bunların dışında Alzheimer için risk faktörleri bulunuyor: İleri yaşta, erkeklere göre daha uzun ömürlü oldukları için kadınlarda, daha önce depresyon tanısı olanlarda, kalp hastalığı, şeker hastalığı olanlarda, kafa travmaları geçirenlerde, düşük eğitim seviyesi bulunan kişilerde Alzheimer hastalığının nispeten daha sık görüldüğünü bildiren literatür bilgisi mevcut.

 ALZHEIMER TEDAVİSİ ve  BESLENME İLİŞKİSİ

Alzheimer hastalığı riskinin yürümek ve koşmak gibi düzenli spor ile azaltılabileceği belirten çalışmalar var. Son dönemde Alzheimer hastalığı için ilaca ek olarak ilaç dışı tedaviler de sık soruluyor. Olumsuz belirtilerin azaltılması ve yaşam kalitesinin artırılması için egzersiz, müzik, sanat, ışık terapileri ve diğer tedaviler uygulanabiliyor. En sık sorulan sorulardan biri de Alzheimer hastalığı ve beslenme ilişkisi. Bu konuda birçok çalışma olmasına rağmen net bir fikir birliği halen bulunmuyor. C ve E vitamininden zengin beslenmenin bir miktar koruyucu olabileceğine dair çalışmalar var ancak burada bahsedilen medikal olarak bu vitaminleri dışardan almak değil, normal yiyeceklerden almak. Net bir fikir birliğin olmasa da yeşillikten, sebze meyveden, zeytinyağından, balıktan, zengin; doymuş yağlardan, işlenmiş gıdalardan uzak Akdeniz tipi diyetin Alzheimer’dan korunmak için bir adım önde olabileceği düşünülüyor.

Sonuç olarak; Alzheimer hastalığı görülme sıklığı, ilerleyici doğası, hem hastada hem ailede ve bakım verende yarattığı kötü süreçler ile halen önemli bir durumdur. Hastalık erken dönemde aynı şeyleri tekrar tekrar sorma, yakın geçmişi unutma, para hesabında karışıklık, isimlerde karıştırma gibi yaşlılığa atfedilebilecek semptomlarla ortaya çıkıyor. Bu belirtiler için özellikle hasta yakınlarının dikkatli olması erken teşhis için önem arz ediyor. Sağlıklı yaşamak ve beslenmek, sosyal olmak Alzheimer hastalığı riskini azaltmak için bir yol olabilir. Halen küratif bir tedavisi olmasa da yakın gelecekte Alzheimer tedavisi için önemli haberlerin geleceği inancındayız. Eskileri çok iyi hatırlayan ama yeni olayları unutan, eskiden yaptığı işleri yapmamaya başlayan, namaz kılıyor ise namaz rekatlarını ve sureleri karıştırdığını söyleyen bir yakınınız varsa nöroloji hekimine başvurmanız gerekmektedir.